C
cendere
Ziyaretçi
leheb Suresi
bismillâhirrahmânirrahîm
1- Ebu Leheb'in İki Eli Kurusun, Kurudu Da!
2- Malı Ve Kazandığı Kendisine Fayda Vermedi.
3- Alevli Ateşte Yanacaktır.
4- Karısı Da Odun Hamalı Olarak.
5- Boynunda Sağlam Hurma Lifinden Örülmüş Bir İp Bulunacaktır.
takdim İniş Sebeb:
mekke'de İnmiştir, 5 âyettir.
a. Ibn Abbâs'm Şöyle Dediği Rivayet Edilmiştir:
"en Yakın Akrabalarını Uyar"(suara/214) Mealindeki âyet İnince Hz. Peygamber (s.a.v) Safa Tepesine Çıkarak Kureyş Kabilelerine, "ey Fihroğülları! Ey Adî Oğulları! Diye Seslendi, Neticede Toplandılar. Bu Toplantıya Katılamayanlar, Bu Haberin Ne Olduğuna Bakması İçin Adam Gönderiyordu. Böylece Kureyş Toplanmış Oldu. Amcası Ebû Leheb De Geldi. "ne Var?'" Dediler. Hz. Pey*gamber (a.s.) Buyurdu Ki: "ne Dersiniz? Şu Vadide Atlılar Var. Size Saldı*racak" Diye Haber Versem Bana İnanır Mısınız?" "evet" Dediler. "senin Ya*lan Söylediğini Hiç Görmedik" Hz. Peygamber (a.s): "ben, Ancak Şiddetli Bir Azap Gelip Çatmadan Evvel Sizi Uyaran Biriyim"[6] Buyurdu. Ebû Leheb: Bugün Hemen Helak Ol, Ey Muhammedi Bizi Bunun İçin Mi Topladm?" Dedi. Bunun Üzerine Yüce Allah Sûresini İndirdi.
b. Târik El-muhâribî'nin Şöyle Dediği Rivayet Olunur: Ben, Zu'1-mecâz Panayırında İken, Genç Bir Delikanlıyla Karşılaştım. "ey İnsanlar! Lâilâhe İllallah Deyin, Kurtulun" Diyordu. Bir De Baktım Ki, Arkasından Bir Adam Onu Taşlıyor, Bacaklarını Ve Topukların Kanatıyordu. Adam Da Şöyle Diyordu: "ey İnsanlar! Muhakkak Bu Yalancıdır, İnanmayın" Ben, "kim Bu?" Diye Sor*dum. Dediler Ki: "bu Muhammed'dir, Peygamber Olduğunu İddia Ediyor. Şu Da Amcası Ebû Leheb'tir. Onun Yalancı Olduğunu İddia Ediyor."
bu Sure "mesed Ve Tebbet"suresi Olarakta İsimlendirilmistir.
Âyetlerin Tefsiri:
1. O Bedbaht Ebû Leheb'in İki Eli Kuruyup Yok Olsun. Hüsrana Uğrasın, Ameli Boşa Gitsin, Elleri Kurudu Da. Zaten Yok Olmuş Ve Hüs*rana Uğramıştır. Birincisi Yani Fiili Beddua, İkincisi Yani Haber Cüm*lesidir. Nitekim, "du Allah Onu Yok Etsin. Zaten Yok Oldu" De*nilir. Tefsirciler Şöyle Der: Tebab, Helake Götüren Hüsrandır. "erden Mak*sat Da, Sahibidir. Bu, Arab'ın âdetine Göre Söylenmiş Bir İfadedir. Arap, Bir Şeyin Bir Kısmını Söyleyerek Tümünü Ve Tamamım Kasteder. Ebû Leheb, Hz. Peygamber (a.s)'in Amcası Abduluzza B. Abdulmuttalib'tir. Karısı Avrâ "ümmü Cemil" Ebû Süfyân'ın Kız Kardeşidir. İkisi De Hz. Peygamber (a.s.)' E Karşı Aşırı Düşman İdi. Ebû Leheb'in Karısı, Kocası Ve Kendisi Hakkında İnenleri İşitince Rasulullah (s.a.v)'a Geldi. Rasulullah (s.a.v.) Kabe'nin Ya*nında Mescidde Oturuyordu. Yanında Ebûbekir (r.a.) Vardı. Kadın, Elinde Bir Taş Parçası Olduğu Halde Geldi. Peygamber (a.s)'e Yaklaşınca, Allah, Rasulullah (s.a.v)'ı Görmesine Mâni Oldu. Sadece Ebûbekir (r.a.)'i Gördü. Dedi Ki: "ey Ebûbekir! Arkadaşının Beni Hicvettiğini Haber Aldım. Vallahi, Onu Bu*lursam, Bu Taşla Onun Ağzına Vuracağım." Sonra Şu Beyti Mırıldanmaya Başladı:
yerilmişe İsyan Ettik, Emrine Karşı Çıktık, Dinini Terkettik.
sonra Dönüp Gitti. Hz. Ebûbekir (r.a.): "ey Allah'ın Rasûlü! Seni Görmedi Mi Dersin." Dedi. Rasulullah (s.a.v): "beni Görmedi. Allah Beni Ona Göstermedi" Dedi. Kureyşliler, "muhammed" Yerine Müzemmem "yeril*miş" Diyerek Peygamber (a.s)'e Söverdi. Rasulullah (s.a.v) Şöyle Derdi: "allah'ın, Kureyş'in Bana Eziyet Etmesine Nasıl Mâni Olduğuna Şaşmıyor Musunuz? Ben Muhammed "övülmüş" Olduğum Halde, Onlar Bana Müzemmem "yerilmiş" Diyerek Bana Sövüp Hicvediyorlardı." Hâzin Şöyle Der: "eğer, Allah Onu Niçin Künyesiyle Zikretti. Halbuki Künye 41e Hitap Etmekte Şeref Ve Değer Verme İfadesi Vardır" Dersen, Buna Birkaç Şekilde Cevap Veri*riz: Birincisi, O, İsmi İle Değil Künyesi İle Meşhurdu. İsmi İle Zikretseydi, Bilinmezdi. İkincisi, Adı Abduluzzâ İdi, Bunda Şirk Olduğu İçin, Bunu Bırakıp Künyesi İle Zikretti. Çünkü 'uzzâ Bir Puttur. Kulluk, Puta İzafe Edilmez. Üçüncüsü, O Cehennemlikti. Varacağı Yer Cehennemdi. Cehennem İse Alev*lidir. Bu Hali, Bu Şekilde Künyelenmesine Uygun Olmuştur. Dolayisı İle, Künyesi İle Anılmaya Layık Olmuştur.
2. Ne Biriktirdiği Mal, Ne De Kazandığı Makam Ve İzzeti Ona Fayda Sağladı. İbn Abbâs Şöyle Der: Kazandığı Şeyler" Demek, "çocukları"dır. Çünkü Çocuk, Kişinin Kazandığı Şeylerdendir. Rivayete Göre, Hz. Peygamber (s.a.v) Kavmini İmana Çağırınca Ebû Leheb Şöyle Dedi: "eğer Kardeşim Oğlunun Söyledikleri Doğru İse, Çoluk Çocuğumu Ve Malımı Fidye Olarak Verip Kendimi Azaptan Kurtarırım". Bunun Üzerine Bu Sûre İndi.(safvetuttefasir)
Âlûsî Şöyle Der: Ebû Leheb'in Utbe, Muattib Ve Uteybe Adında Üç Oğlu Vardı. İlk İkisi Feth Günü Müslüman Olmuş; Huneyn Ve Tâif Savaşlarında Bulunmuşlardır. Uteybe İse, Müslüman Olmadı. Rasulullah (s.a.v)'ın Kızı Ümmü Gülsüm Onunla, Diğer Kızı Rukiyye De Onun Kardeşi Utbe'yle Evliydi. Bu Sûre, İnince, Ebû Leheb Oğullarına: "muhammed'in Kızlarını Boşamazsanız, Başlarımız Birbirimize Haramdır" Dedi. Bunun Üzerine Oğulları, Rasulullah (s.a.v)'m Kızlarını Boşadılar. Uteybe, Babası İle Birlikte Suriye'ye Gitmek İstediğinde, "mutlaka Gidip Muhammed'e Eziyet Edeceğim" Dedi Ve Ona Gelerek: «ey Muhammed! Ben "battığı Zaman Yıldıza Andolsun..." Ve "sonra Ona Yaklaştı Ve Sarktı" Sözlerini İnkâr Ediyorum» Dedi.(necm/1-8) Sonra Peygamber (a.s.)'in Önüne Tükürdü Ve Kızı Ümmü Gülsüm'ü Boşadı. Hz. Peygamber (a.s) Ona Kızarak: "ey Allah'ım! Onun Basma Köpeklerinden Birini Musallat Et" Diye Beddua Etti. Daha Sonra Uteybe'yi Aslan Parçalamıştır. Ebû Leheb De, Bedir Savaşından Yedi Gün Sonra, Taun Gibi Salgın Karakızıl Denilen Bir Hastalıktan Öldü. Ölüsü Üç Gün Öylece Kalmış Ve Kokmuştur. Ayıplanacaklarından Korktukları İçin Bir Çukur Kazıp, Ağaçla İterek Oraya Atmışlar, Sonra Da Üzerine Taş Atarak Örtmüşlerdir. Hâdise, Kur'ân-ı Kerim'in Haber Verdiği Gibi Olmuştur.(ruhul Meani Alusi Tefsiri)
3. Tutuşturulmuş, Gürül Gürül Yanan Kızgın Ateşe Yanı Cehennem Ateşine Girecektir.
4. Odun Taşıyıcı Olarak Karısı Avrâ "ümmü Cemîl" De Onunla Beraber Cehennem Ateşine Girecektir. Avrâ, İnsanlar Arasında Laf Taşır, Kin Ve Düşmanlık Ateşini Tutuştururdu. Ebussuûd Şöyle Der: Peygam*bere Eziyet Vermek İçin Bir Tutam Diken Alır Ve Geceleyin Onu Hz. Peygam*ber (s.a.v)'in Yoluna Yayardı. İbn Abbâs Şöyle Der: İnsanların Arasını Boz*mak İçin Laf Taşırdı.
5. Boynunda, İyice Bükülmüş Hurma Lifinden Bir İp Olduğu Halde Ateşe Girer, Kıyamet Günü Bu İple Azap Edilir. Mücâhid, "o, Demirden Bir Tasmadır" Der. İbnu'l-müseyyeb De Şöyle Der: Onun Mücevher*den Yapılmış Kıymetli Bir Gerdanlığı Vardı. Dedi Ki: Lât Ve Uzzâ'ya Yemin Olsun Ki, Bunları Muhammed'e Düşmanlık Yolunda Harcayacağım. Bu Sebep*le Yüce Allah Da, O Gerdanlık Yerine, Boynuna Ateşten Bir İp Taktı. (safvetuttefasir)
ustad Seyyit Kutup Bu Surenin Tefsirinde Sunlari Soylemistir:
ayette Geçen "tebab" Kavramı Helak, Yıkılış Ve Kopmak Anlamına Gelir. Ayet-i Kerimedeki Birinci "tebbet" Bedduadır. İkinci "tebbe" Kelimesi İse Bu Bedduanın Gerçekleştiğini İfade Etmek İçindir. Surenin Girişindeki Kısa Bir Ayet Hem Bedduayı Hem De Onun Gerçekleştiğini İfade Etmektedir. Böylece Savaş Sona Ermekte Ve Perde Kapanmaktadır.
giriş Ayetinden Sonra Gelen Kısım İse Meydana Geleni Tasvir Edip Anlatmaktadır.
"malı Ve Kazandığı Kendisine Fayda Vermedi."
elleri Kurudu Ve Helak Oldu. Kendisi Kurudu Ve Helak Oldu. Fakat Buna Rağmen Ne Malı Ne De Çabası Kendisine Bir Fayda Sağlamadı. Helakını Ve Yıkılışını Başından Savamadı."
bu Onun Dünyadaki Hali İdi. Ahirete Gelince O:
"alevli Ateşte Yanacaktır." Burada Ateşin Alevli Olarak İfade Edilişi, Ateşin Durumunu Tasvir Edip Canlandırmaktadır. Onun Alev Alev Yanışı Ve Yükselişini Çağrıştırmaktadır.
"karısı Da Odun Hamalı Olarak" Bu Ateşe Onunla Birlikte Karısı Da Girecek-tir. Odun Taşıdığı Halde.
"boynunda Sağlam Hurma Lifinden Örülmüş Bir İp Bulunacaktır." Bu İple O Ateşte Bağlanacaktır Veya Bu İp Kendisinin Odun Taşıdığı İptir. Ayetin Gerçek Manası Verilip Bunun Diken Olduğu Söylenirse, Bu İp De Onun Odun Taşıdığı İp Olur. Yahut Mecazi Mana Verilir, Bu Durumda Odun Taşımaktan Amaç Kötülüğü Taşımak, Eziyet Ve Fenalık Uğrunda Çaba Sarf Etmek Olur.
surenin İfade Üslubunda Derin Bir Ahenk Bulunmaktadır. Atmosferine Ve Konusuna Da Uygun Bir Ahenk. Bu Konuyu Biraz Açmak İçin "kuran'da Kıyamet Sahneleri" Adlı Eserimizden Birkaç Satır Aktarıyoruz. Böylece Bu Surenin Bizzat Ümmü Cemil'in Üzerinde Nasıl Bir Şok Tesiri Yaptığını Ve Onu Nasıl Şaşkına Çevirdiğini Görmek İstiyoruz:
"ebu Leheb, Alevli Bir Ateşe Atılacaktır. Odun Hamalı Olan Karısı Da Hurma Lifinden Örülü Bir İple Oraya Atılacaktır."
hem Sözcükler Arasında Hem De Tabloda Bir Ahenk Var. Buradaki Cehennem Alevli Bir Ateştir. Ateşin Babası Ebu Leheb Ona Yuvarlanmaktadır. Odun Taşıyarak, Muhammed'in Yoluna Diken Atan Ve Böylece O'na Eziyet Etmeye Çalışan Karısı Da (ifadenin Gerçek Ya Da Mecazi Anlamı İle). Odun Kendisi İle Alevin Meydana Geldiği Nesnedir. Kadın Odunları Bir İple Deste Yapmaktadır. Orada Alev Alev Yanan Liften Dokunmuş Bir İple Boynundan Bağlanmasıdır. Herkes Yaptığının Karşılığını Görsün Ve Tablonun Yalın İçeriği Tamamlansın Diye. Odun Ve İp, Ateş Ve Alevin Babası Olan Ebu Leheb'in Ve Onun Taşıyıcısı Olan Karısının Oraya Yuvarlanışı!
burada Kelimelerin Tonunda Ve Vurgusunda Da Başka Bir Ahenk Görülmektedir. Sözcüklerden Elde Edilen Sesle Odun Yüklerinin Sıkılması Ve Boynun Liften Bir İple Çekilmesinden Çıkan Ses Arasında Bir Uyum Vardır. Burada Odun Demetlerini Bağlamaya Benzeyen Bir Sertlik Bir Sıkma Görülmektedir. Aynı Şey Boyna İpin Takılıp Çekilmesi İçin De Söylenebilir. Ayrıca Surenin Tümüne Yayılmış Olan Boğma Ve Tehdid Atmosferi İle De Uyum Sağlamaktadır.
böylece Konuyu Anlatan Kelimelere Yayılmış Musiki, Olayın Tasviri İle İlgili Tablolar Bütün Parçaları İle Ve Bölümleri İle Bir Uyum İçine Girmektedir. Sözler Arasındaki Cinaslı Uyumda, İfade Tarzında, Her Şeyi Dengiyle Eşleştirme Sanatında Bu Uyum Gözükmektedir. Surenin Atmosferi Ve Nüzul Sebepleri İle De Bir Ahenk İçine Girmektedir. İşte Bütün Bu Sanatkar Kur'an'ın Beş Kısa Bölümden Oluşan En Kısa Surelerinin Birinde İfadesini Bulmaktadır.
ifadedeki Bu Güçlü Ahenk Nedeni İle Ümmü Cemil Hz. Peygamberin Kendisini Bir Şiirle Hicvettiğini Zannetmiştir. (fi Zilzlil Kur'an/seyyit Kutup)
cikaracagimiz Sonuclar:
1- Ebu Lehep, Ebu Cehil Gibi Islam Dusmanligi Ve Muslumanlara Zulum Bakimindan Bir Semboldur. O Gun Ebu Lehep Ve Onun Gibiler Nasil Var Olduysa Bu Gun De Yarin Da Hep Var Olacaktir. Onemli Olan Islam Olculerine Gore Hareket Edip Bunlari Cok İyi Tanimaktir.
2- Ebu Lehep Peygamberimiz (sav)'in Amcasi Oldugu Halde O'na İnanmamak Ve Reddetmekle Kalmamis En Cok Zulmu Ve İskenceyi O Yapmistir. Yani Bu Dava Oyle Bir Dava Ki En Yakin Akrabaniz Hatta Kendi Esiniz Bile Size Karsi Cikip Dusman Bildiklerinizin Bile Yapamayacaklarini Size Yapabilir. Bundan Dolayi Umitsizlige Kapilip Ye'se Dusmemek Lazim.anne Baba Dahil Gerkirse Allah Yolunda Butun Akrabalarimizdan Hic Tereddurt Etmeden Vaz Gecebilirz. Ve Nitekim Sahabei Kiramin Katildigi Bir Cok Savasta Babalar Islam Dusmanlarinin Safinda Yer Alirken Ogullar Peygamberimiz (sav)'in Emrindeki Orduda Yer Almislardir.
3- Ebu Cehil Bir Cok Zaman Soylemekten Kendini Alamadigi Bir Sey Vardir. O Da Peygamberimizin Amcasi Olan Ebu Lehebin Zulum Ve İskencede Herkesden One Gecmis Olmasidir.
ebu Cehuil; "biz Muhammed'in Akrabasi Degiliz Kan Bagimizda Yok! Bizler O'na Karsi Ciktik Davasindan Vaz Gecmesi İcin Kendisne Ve Arkadaslarina Her Turlu İskenceyi Yaptik Ve Yapiyoruz. Ama Ebu Leheb, Kendi Oz Yegeni Oldugu Halde Muhammed Ve Arkadaslarina İskence Ve Kotuluk Yapmada Bizleri Her Zaman Gecmistir. Iste Bunu Anlayamiyorum Diyordu."
evet Gercektende O Zamanki Geleneklere Gore Sizin Kabilenizden Birisi Cikip Size Ve Kabile Kurallariniza Karsida Koysa Hatta Delide Olsa, Onu Disariya Karsi Korumak Ve Kollamak Zorundasiniz. Ebu Lehebin Islam Dusmanligi Adina Toreleri Ve Kabile Kurallarini Bile Bu Kadar Hice Sayarak, Karisinida Yanina Alarak Oz Yegenine Zulumlerin İskencelrin Her Turlusunu, Herkesten Daha Fazla Yapmis Olmasi Bir Cok Islam Dusmanlarini Bile Sasirtmis Ve Bu Kadarda Olmaz Dedirtebilmistir..
4- Ebu Lehab'in Karisi Peygamberimiz (sav) Yengesi "ummu Cemil" Kocasinin Batil Davasinda Ona Oylesine Gorulmemis Bir Yardimda Bulnuyorki, Gerdanindaki Altinlarini, Sandigindaki Butun Mucevherelrini Cikarip Ebu Leheb'e Uzatiyor(!) Ve Al Bunlari Diyor Al. Alda Su Muhammed'i Ve Arkadaslarini Ortadan Kaldirmak İcin Harca Diyorddu... Hatta Hic Bir Sey Yapamasa Bile Bos Durmayip Mekke'nin Yamac Daglarindan Etegine Çalı Dikenleri Toplayip Geceleri Peygamberimiz(sav)'in Gelip Gececegi Yollara Serpiyordu...
ebu Lehebin Karisi Ummu Cemil İn, Bu İnamasi Bile Güc Olan Batila Hizmetine Karsilik Gunumuz Musluman Hanimlari İcin Kendi Hak Davamiza Hizmet Noktasinda Buyuk Dersler Vardir... Hak Ugrunda Mucadele Eden Eslerinize Erkeklerinize Karsi Ne Kadar Destek Verebiliyorsunuz? Ne Kadar Onlarin Yaninda Yer Alabiliyorsunuz ? Gunumuzde Boyle Bir Sorununda Var Oldugunu Belirtelim. Bu Konunun Uzerindede Ayrica Durmak Gerekir Diye Dusunuyorum.
5- Allah(cc) Oyle Bir Allah'tirki İntikam Sahibir. Hak Davanin Savunuculari İzzet Ve Sereflerini Koruyup Yilmadan Yorulmadan Onurlu Bir Durus Sergiledikleri Zaman, Allah Zalimlerden En Siddetli Bir Sekilde İntikam Alir. Iste Ebu Lehebin Akibeti Ortadadir...
rabbim Cumlemize, Okuyup Anlamayi, Vehmetmeyi, İbret Almayi Ve Ogrendiklerimizle Yasamayi Nasip Eylesin. Amin
